NAUTICA Ars

NAUTICA Ars

Statices benesiciô, navem compingit et in mare vel fluvium deducit, ac in velisicando felicius aequora ventosque secat. Namque et exstrui navem oportet ex hypothesi eirculi, sic ut malus sit diameter ex navis centro exsurgens: et navim Hieronis Regis, integri anni spatiô confectam, quam ingens hominum turba non poterat in mare deducere, solus Archimedes paucis demisit instrumentis; Usus nempe ad id cochleâ seu helice infinitâ, cuius vis τῇ δοθέισῃ δυνάμει τὸ δοθὲν βάρος κινῆσαι. Datâ potentiâ datum quodlibet pondus movere: (quô modô id sane facilius fieripoterat, quam βαρουλκῷ Heronis: quod est apud Pappum Collect. Mathem. l. 8. propos. 10.) Et in velisicatione tandem sive recta sive obliqua, non exiguus Staticae usus est. Siquidem eo validior velociorque est navis motus, quo altius a centro velum antennae alligatur: unde cum naves remulcâ trahuntur, non alligatur funis imo velmedio, sed summo malo; et cum remotissimus a centro clavus sit, eo validius cum fluctibus illidit navi, eiusque faburram atque onus propellit: iuxta Mathematicorum axioma, Virtus quae movet, eo fortior est, quo logius ebest a centro. Etiam Mechanices in re Nautica utilitatem indicat doctrinapyxidis nauticae, Magnetis virtute ad polum sese convertentis: quem usum Iohannes Goia Amaophensis (Alex. Sardo l. de Reum Inverttoribus, dictus Flavius Campanus) reperit: Unde Anton. Panor, mitanus:

Prima dedit nautis usum magnetis Amalphis.

Goropio Becano inventum id Cimbris Teutonibusque vindicante, ut videre est, apud Ortlium Geogr. tab. 6. Sed et apud Arbas, legas, annô Hegirae 670. nautas Mechâ per mare Rubrum in Herdi, ita Indiam vocant, proficiscentes, magneticô quôdam instrumentô, quod Canopum semper ostenderet, navis cursum direxisse: ut de aliis taceam, de quibus vide supra in voce Navigatio. Et hactenus quidem subalterna haec ars Machanicae est sive Staticae: At quatenus tran quillum navigandi tempus ex sideribus attendit, sub Astrologiâ locatur. Vide Voss. de Scientiis Mathem. c. 47. Quod de magnete modo dictum, confirmat idem In Adendis operi praef. docens, Europaeos hunceius usum non invenisse, sed didicisse a Barbaris, Sane Vascus Gama, qui primus detexit promontor. Bonae Spei, in nves Barbarorum, 'quibus acui magneticae usus foret, incidisse legitur. Apud Sinenses etiam iam A. C. 1260. obtinuisse, colligi videtur ex Marco Paulo Veneto; qua de

re vide pluribus disserentem Athanasium Kircherum de Magnete, l. 1. c. 3. Idem Vossius ibidem addit, eximium nautis usum esse tabularum Hydrographicarum; in quibus tamen non omnia, ut, in Geographicis, illi exprimunt, sed solum in litore posita, praecipue ad portus inveniendos, una cum rhombis sive lincis nauticis: ventorum idicibus. Interim Astrologiae illam plurima debere contendit: Praesertim si Veteres cogitemus, qui ante cognitam chalybodixin, noctibus tenebricosis ingenti periculo navigarunt, de die autem, vel illustri nocte Sidonii navigabant ad Cynosuram, quia certior; Graeci ad Helicen, quia clarior. Et quia pro aedificio etiam sunt naves, praesertim logum iter capessentibus, (imo integras istiusmodi civitates in quis fluctuantes, apud Sinenses, reperiri deprehendium) Geometricis ac Aedificatoriis principiis Naupego opus est. Invenisse autem artem Nauticam creduntur Phoenices: ab iis accepisse Aegyptii, ab illis Graeci, ac primi ex his Cretenses, teste Pliniô ubi supra. Vide Hadr. Metium Alcmarianum Sphaericorum l. 5. quô partim agit de Terrae dimmensione ac distictione per climata, partim de Arte navigandi, et Voss. iterum de Philosophia c. 15. utide Nautico foenore, in hac voce.